تاریخچه
حزب دموکرات کردستان ایران روز ۲۵ مرداد ۱۳۲۴ خورشیدی (برابر با ۱۶ اوت ۱۹۴۵) در شهر مهاباد تأسیس یافت. در واقع حزب دموکرات جانشین «جمعیت احیای کرد» (کۆمه‌لهٔ ژیانه‌وهٔ کورد) شده است که سه سال پیشتر در همان تاریخ تأسیس گردیده بود (و آن را به عنوان اولین تشکل کرد می‌شناسند) و تشکیلات این سازمان را به ارث برد.[نیازمند منبع]
۱۵۹ روز بعد از تأسیس یعنی روز دوم بهمن ماه ۱۳۲۴ (برابر با ۲۲ ژانویه ۱۹۴۶)، این حزب با استفاده از شرایط مناسب آن زمان (اشغال ایران توسط متفقین) و با حمایت دولت شوروی در بخشی از خاک کردستان ایران (که در اشغال شوروی بود) حکومتی به نام دولت جمهوری کردستان تشکیل داد. که موءرخین از آن به عنوان جمهوری مهاباد نام برده‌اند. علت آن هم این است که دولت جمهوری کردستان شهر مهاباد را پایتخت خود قرار داده بود.[نیازمند منبع]
جمهوری کردستان تنها ۱۱ ماه دوام آورد و علت آن انعقاد قراردادی از جانب دولت وقت ایران با اتحاد جماهیر شوروی و حمله ارتش ایران به کردستان بود. ارتش نهایتا در ۱۶ آذر ۱۳۲۵ جمهوری مهاباد را سرنگون کرد و نخستین رهبر حزب دموکرات و رئیس جمهور وقت یعنی قاضی محمد را به همراه بسیاری دیگر (همچون حسن مازوجی) در میدان مرکزی شهر مهاباد به دار آویخت. اعدام‌های دیگری در سقز و سایر شهرها نیز صورت گرفت. سایر اعضای حزب نیز یا زندانی شدند و یا موفق شدند به خارج و بویژه به مناطق کردنشین شمال عراق بگریزند.[نیازمند منبع] دورهٔ حیات جمهوری مهاباد، با این همه سال که از آن می‌گذرد، هنوز توسط بعضی از ناسیونالیست‌ها و نیروهای جدایی‌طلب کرد جشن گرفته می‌شود و مورد مخالفت بعضی نیروهاست.
بعد از شکست جمهوری مهاباد اولین کنگره حزب دموکرات کردستان ایران تشکیل شد دو بخش مهم پا گرفت، یکی کمیته مرکزی و دیگری کمیته اجرایی. در کمیته مرکزی عبدالرحمان قاسملو و افراد سیاسی فعاّل بودند و در کمیته اجرایی افرادی از قبیلِ احمد توفیق و قادر شریف و... که به پیش‌مرگ معروف بودند فعالیت می‌کردند که در دهه ۱۳۴۰ در بخشهای کردنشین ایران و گاه عراق، حضور فعال داشتند.
کمتر از دو سال بعد از سقوط جمهوری خودخوانده، حزب دموکرات فعالیت سیاسی و تشکیلاتی خود را از سر گرفت و طی مدت زمان کوتاهی در بیشتر مناطق کردستان ریشه دوانید. بعد از سقوط دولت مصدق در سال ۱۹۵۳ که آزادی‌های سیاسی در سراسر ایران سرکوب گردید فعالیت حزب دموکرات کردستان نیز دچار اختلال شد. اما دو سال بعد مجدداً حزب فعالیت سیاسی و نظامی خود را به صورت مخفی از سر گرفت.
دو حمله وسیع پلیسی به تشکیلات حزب دموکرات در سال‌های ۱۹۵۹ و ۱۹۶۴، ضربه سنگینی بر فعالیت حزب وارد کرد و موجب دستگیری حدود سیصد تن و فراری و مخفی شدن شمار بیشتری شد.[نیازمند منبع] با این وجود این حزب به فعالیت خود ادامه داد. فعالیت حزب چنان اوج گرفت که در سال‌های ۱۹۶۷-۶۸ شماری از کادرها و اعضا حزب به مدت ۱۸ ماه دست به مبارزات مسلحانه علیه رژیم سلطنتی زدند.
بعد از شکست جمهوری مهاباد، سطح رشد و تنزل جنبش کردها، به سطح اختلاف میان روابط ایران و عراق بستگی پیدا کرد. در آن زمان مرکز حزب دمکرات کردستان ایران به عراق انتقال یافت. در زمان عبدالرحمان قاسملو روابط بین حزب دمکرات کردستان با حزب بعث عراق به سطح همکاری رسید.
به دنبال سقوط رژیم شاه در پی انقلاب ایران، در همان بهمن ماه ۱۳۵۷، پس از سرنگونی حکومت شاه و پیش از روی کار آمدن دولت موقت، حزب دموکرات کردستان به رهبری عبدالرحمان قاسملو به پادگان مهاباد حمله برد[نیازمند منبع] و پس از تسخیر آن، اسلحه موجود در پادگان را به تصرف دراورد. حزب دموکرات کردستان ضمن برگذاری میتینگ و رژه مسلحانه در شهر مهاباد که در آن افراد مسلح حزب و افرادی از همه مناطق کردستان شرکت داشتند فعالیت مسلحانه علنی خود را آغاز نمود. همین عمل ماه بعد در سنندج تکرار شد اما پادگان ارتش در سنندج مقاومت کرد. ولی پس از سقوط پادگان ژاندارمری اسلحه موجود در پادگان ژاندارمری به یغما رفت. [نیازمند منبع]
حزب دموکرات و حزب کومه له حاضر به تن دادن به فرمان دولت مبنی بر پس دادن سلاحها نشدند و ضمن اعلام مخالفت با جمهوری اسلامی رفراندوم جمهوری اسلامی را تحریم کردند و خود با سلاحها و نیروی خود کنترل تقریباً تمام مناطق کردنشین استان آذربایجان غربی و بخش اعظم مناطق سنی مذهب استان‌های کردستان و کرمانشاه را به دست گرفتند[نیازمند منبع] و این آغاز درگیری حزب دموکرات و کومه‌له با جمهوری اسلامی بود که سال‌ها به طول انجامید.
سرانجام در ماه اوت ۱۹۷۹ و در ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ به فرمان آیت‌الله خمینی[نیازمند منبع] تهاجم وسیعی توسط نیروهای مسلح جمهوری اسلامی به شهرها و روستاهای کردستان جهت مقابله با افراد مسلح حزب دموکرات کردستان و حزب کومه له صورت گرفت و اکثریت شهرها و روستاهای کردستان به تصرف حکومت مرکزی در آمدند. حزب دموکرات کردستان به خاک کشور عراق عقب نشینی کرد و به فعالیت مسلحانه ادامه داد.
با آغاز جنگ عراق حزب دموکرات به جمهوری اسلامی پیشنهاد داد در ازای سازش‌هایی به همراه نیروهای ایران علیه عراق بجنگد که این پیشنهاد با مخالفت روبرو شد.[نیازمند منبع] با این حال در دوران جنگ نیروهای حزب دموکرات و کومه‌له هرگز با عراق متحد نشدند و به شیوهٔ متفاوتی علیه جمهوری اسلامی می‌جنگیدند.[نیازمند منبع] سال‌ها فعالیت مسلحانه دوران پر فراز و نشیبی بود که این حزب علاوه بر مبارزه با جمهوری اسلامی گاها با کومه‌له نیز درگیر شد که حاصل آن جنگ این دو نیرو در دههٔ ۶۰ خورشیدی بود.
حزب دموکرات تا همین امروز نیز نیروهای مسلحی در خاک عراق دارد.[نیازمند منبع]
همچنین بعدها رهبری این حزب نیز مانند بقیه اپوزیسیون به خارج کشور رفت و تا امروز نیز مرکزیت این حزب در خارج از ایران است. حزب دموکرات همواره در خارج از ایران فعالیت‌هایی داشته و در تظاهرات‌های مختلف علیه جمهوری اسلامی شرکت داشته‌است. [نیازمند منبع]
تا بحال دو بار دبیر کل‌های این حزب در خارج کشور ترور شده‌اند.[نیازمند منبع] اولین بار در سیزدهم ژوئیه ۱۹۸۹ بود که عبدالرحمان قاسلمو به همراه تنی چند از سران حزب در وین ترور شد. بار دوم در هفدهم سپتامبر ۱۹۹۲ بود که صادق شرفکندی به شیوهٔ مشابهی در رستوران میکونوس در برلین به هرمان تنی دیگر از سران حزب به قتل رسید.[نیازمند منبع] جمهوری اسلامی ایران هیچگاه مسئولیت این ترورها را نپذیرفته اما دست کم در مورد ترور صادق شرفکندی در برلین، دادگاه این شهر از مظنونیت خود به رهبران جمهوری اسلامی در این زمینه سخن گفتند و تنی چند از عالیرتبه ترین مقامهای ایران شامل خامنه‌ای، رفسنجانی و فلاحیان را به دادگاه فراخواندند
حزب دموکرات کردستان ایران روز ۲۵ مرداد ۱۳۲۴ خورشیدی (برابر با ۱۶ اوت ۱۹۴۵) در شهر مهاباد تأسیس یافت. در واقع حزب دموکرات جانشین «جمعیت احیای کرد» (کۆمه‌لهٔ ژیانه‌وهٔ کورد) شده است که سه سال پیشتر در همان تاریخ تأسیس گردیده بود (و آن را به عنوان اولین تشکل کرد می‌شناسند) و تشکیلات این سازمان را به ارث برد.[نیازمند منبع]
۱۵۹ روز بعد از تأسیس یعنی روز دوم بهمن ماه ۱۳۲۴ (برابر با ۲۲ ژانویه ۱۹۴۶)، این حزب با استفاده از شرایط مناسب آن زمان (اشغال ایران توسط متفقین) و با حمایت دولت شوروی در بخشی از خاک کردستان ایران (که در اشغال شوروی بود) حکومتی به نام دولت جمهوری کردستان تشکیل داد. که موءرخین از آن به عنوان جمهوری مهاباد نام برده‌اند. علت آن هم این است که دولت جمهوری کردستان شهر مهاباد را پایتخت خود قرار داده بود.[نیازمند منبع]
جمهوری کردستان تنها ۱۱ ماه دوام آورد و علت آن انعقاد قراردادی از جانب دولت وقت ایران با اتحاد جماهیر شوروی و حمله ارتش ایران به کردستان بود. ارتش نهایتا در ۱۶ آذر ۱۳۲۵ جمهوری مهاباد را سرنگون کرد و نخستین رهبر حزب دموکرات و رئیس جمهور وقت یعنی قاضی محمد را به همراه بسیاری دیگر (همچون حسن مازوجی) در میدان مرکزی شهر مهاباد به دار آویخت. اعدام‌های دیگری در سقز و سایر شهرها نیز صورت گرفت. سایر اعضای حزب نیز یا زندانی شدند و یا موفق شدند به خارج و بویژه به مناطق کردنشین شمال عراق بگریزند.[نیازمند منبع] دورهٔ حیات جمهوری مهاباد، با این همه سال که از آن می‌گذرد، هنوز توسط بعضی از ناسیونالیست‌ها و نیروهای جدایی‌طلب کرد جشن گرفته می‌شود و مورد مخالفت بعضی نیروهاست.
بعد از شکست جمهوری مهاباد اولین کنگره حزب دموکرات کردستان ایران تشکیل شد دو بخش مهم پا گرفت، یکی کمیته مرکزی و دیگری کمیته اجرایی. در کمیته مرکزی عبدالرحمان قاسملو و افراد سیاسی فعاّل بودند و در کمیته اجرایی افرادی از قبیلِ احمد توفیق و قادر شریف و... که به پیش‌مرگ معروف بودند فعالیت می‌کردند که در دهه ۱۳۴۰ در بخشهای کردنشین ایران و گاه عراق، حضور فعال داشتند.
کمتر از دو سال بعد از سقوط جمهوری خودخوانده، حزب دموکرات فعالیت سیاسی و تشکیلاتی خود را از سر گرفت و طی مدت زمان کوتاهی در بیشتر مناطق کردستان ریشه دوانید. بعد از سقوط دولت مصدق در سال ۱۹۵۳ که آزادی‌های سیاسی در سراسر ایران سرکوب گردید فعالیت حزب دموکرات کردستان نیز دچار اختلال شد. اما دو سال بعد مجدداً حزب فعالیت سیاسی و نظامی خود را به صورت مخفی از سر گرفت.
دو حمله وسیع پلیسی به تشکیلات حزب دموکرات در سال‌های ۱۹۵۹ و ۱۹۶۴، ضربه سنگینی بر فعالیت حزب وارد کرد و موجب دستگیری حدود سیصد تن و فراری و مخفی شدن شمار بیشتری شد.[نیازمند منبع] با این وجود این حزب به فعالیت خود ادامه داد. فعالیت حزب چنان اوج گرفت که در سال‌های ۱۹۶۷-۶۸ شماری از کادرها و اعضا حزب به مدت ۱۸ ماه دست به مبارزات مسلحانه علیه رژیم سلطنتی زدند.
بعد از شکست جمهوری مهاباد، سطح رشد و تنزل جنبش کردها، به سطح اختلاف میان روابط ایران و عراق بستگی پیدا کرد. در آن زمان مرکز حزب دمکرات کردستان ایران به عراق انتقال یافت. در زمان عبدالرحمان قاسملو روابط بین حزب دمکرات کردستان با حزب بعث عراق به سطح همکاری رسید.
به دنبال سقوط رژیم شاه در پی انقلاب ایران، در همان بهمن ماه ۱۳۵۷، پس از سرنگونی حکومت شاه و پیش از روی کار آمدن دولت موقت، حزب دموکرات کردستان به رهبری عبدالرحمان قاسملو به پادگان مهاباد حمله برد[نیازمند منبع] و پس از تسخیر آن، اسلحه موجود در پادگان را به تصرف دراورد. حزب دموکرات کردستان ضمن برگذاری میتینگ و رژه مسلحانه در شهر مهاباد که در آن افراد مسلح حزب و افرادی از همه مناطق کردستان شرکت داشتند فعالیت مسلحانه علنی خود را آغاز نمود. همین عمل ماه بعد در سنندج تکرار شد اما پادگان ارتش در سنندج مقاومت کرد. ولی پس از سقوط پادگان ژاندارمری اسلحه موجود در پادگان ژاندارمری به یغما رفت. [نیازمند منبع]
حزب دموکرات و حزب کومه له حاضر به تن دادن به فرمان دولت مبنی بر پس دادن سلاحها نشدند و ضمن اعلام مخالفت با جمهوری اسلامی رفراندوم جمهوری اسلامی را تحریم کردند و خود با سلاحها و نیروی خود کنترل تقریباً تمام مناطق کردنشین استان آذربایجان غربی و بخش اعظم مناطق سنی مذهب استان‌های کردستان و کرمانشاه را به دست گرفتند[نیازمند منبع] و این آغاز درگیری حزب دموکرات و کومه‌له با جمهوری اسلامی بود که سال‌ها به طول انجامید.
سرانجام در ماه اوت ۱۹۷۹ و در ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ به فرمان آیت‌الله خمینی[نیازمند منبع] تهاجم وسیعی توسط نیروهای مسلح جمهوری اسلامی به شهرها و روستاهای کردستان جهت مقابله با افراد مسلح حزب دموکرات کردستان و حزب کومه له صورت گرفت و اکثریت شهرها و روستاهای کردستان به تصرف حکومت مرکزی در آمدند. حزب دموکرات کردستان به خاک کشور عراق عقب نشینی کرد و به فعالیت مسلحانه ادامه داد.
با آغاز جنگ عراق حزب دموکرات به جمهوری اسلامی پیشنهاد داد در ازای سازش‌هایی به همراه نیروهای ایران علیه عراق بجنگد که این پیشنهاد با مخالفت روبرو شد.[نیازمند منبع] با این حال در دوران جنگ نیروهای حزب دموکرات و کومه‌له هرگز با عراق متحد نشدند و به شیوهٔ متفاوتی علیه جمهوری اسلامی می‌جنگیدند.[نیازمند منبع] سال‌ها فعالیت مسلحانه دوران پر فراز و نشیبی بود که این حزب علاوه بر مبارزه با جمهوری اسلامی گاها با کومه‌له نیز درگیر شد که حاصل آن جنگ این دو نیرو در دههٔ ۶۰ خورشیدی بود.
حزب دموکرات تا همین امروز نیز نیروهای مسلحی در خاک عراق دارد.[نیازمند منبع]
همچنین بعدها رهبری این حزب نیز مانند بقیه اپوزیسیون به خارج کشور رفت و تا امروز نیز مرکزیت این حزب در خارج از ایران است. حزب دموکرات همواره در خارج از ایران فعالیت‌هایی داشته و در تظاهرات‌های مختلف علیه جمهوری اسلامی شرکت داشته‌است. [نیازمند منبع]
تا بحال دو بار دبیر کل‌های این حزب در خارج کشور ترور شده‌اند.[نیازمند منبع] اولین بار در سیزدهم ژوئیه ۱۹۸۹ بود که عبدالرحمان قاسلمو به همراه تنی چند از سران حزب در وین ترور شد. بار دوم در هفدهم سپتامبر ۱۹۹۲ بود که صادق شرفکندی به شیوهٔ مشابهی در رستوران میکونوس در برلین به هرمان تنی دیگر از سران حزب به قتل رسید.[نیازمند منبع] جمهوری اسلامی ایران هیچگاه مسئولیت این ترورها را نپذیرفته اما دست کم در مورد ترور صادق شرفکندی در برلین، دادگاه این شهر از مظنونیت خود به رهبران جمهوری اسلامی در این زمینه سخن گفتند و تنی چند از عالیرتبه ترین مقامهای ایران شامل خامنه‌ای، رفسنجانی و فلاحیان را به دادگاه فراخواندند
رهبری تشکیلات
رهبری حزب دموکرت کردستان را کمیته مرکزی تشکیل می‌دهد که در حال حاضر ۲۳ عضو اصلی و ۱۲ عضو علی‌البدل دارد. کمیته مرکزی در بین اعضا خویش ۷ نفر را به عنوان دفتر سیاسی برگزیده است که دبیر کل حزب مصطفی هجری نیز جزو این عده است.
پس از روی کار امدن مصطفی هجری در کنگرهٔ سیزدهم، این حزب در سال ۲۰۰۴ شعار خود را از «دموکراسی برای ایران، خودمختاری برای کردستان» به «ایران فدرال و دموکرات» تغییر داد. اخرین عمل سیاسی این حزب همکاری مستقیم با امریکا و طرح فدرالیسم برای ایران با همکاری مایکل لدین تحلیل گر محافظه کار انستیتوی انترپرایز آمریکا میباشد. مصطفی هجری دبیر این حزب دومین دورهٔ انتخاب شدن بوش به ریاست جمهوری آمریکا را تبریک گفت که این امر انتقادهایی را برگزید.
اظهارات پی در پی مسئولان حزب دموکرات کردستان ایران مبنی بر اینکه ارومیه و ماکو ونقده وخوی...جزو سرزمین کردستان محسوب میشوند، و از جمله مصاحبه آقای رامبد لطفی پوری از مسئولان حزب با نشریه کردستان، که با گشاده دستی تمام و با مصاحبه‌ای کوتاه، شهرهای نقده، سلماس و قوشاچای (میاندوآب) و ارومیه را ضمیمه کردستان کرده‌اند و باکرکوک مقایسه کرده و ترک‌ها را نیز مهمانان آن شهرها خوانده‌اند موجب بروز انتقادات شدیدی از این حزب شده‌است.
آقای هجری در سخنرانی خود در کنفرانس استقلال کرد، رسما اعلام کرد که:
«حزب دموکرات کردستان ایران هیچگاه استقلال کردستان را به عنوان یکی از اشکال حق تعیین سرنوشت نه تنها رد نکرده بلکه از آن به عنوان حق مسلم و مشروع ملت کرد در همه بخشهای کردستان یاد کرده است». مراد ایشان از همه بخش های کردستان نیز همان نقشه «الکردستان الکبری» بارزانی است که در برگیرنده بخش بزرگی از آذربایجان و لرستان و تمامی کرمانشاهان و ایلام است. دو ماه پس از سخنرانی دبیرکل، رامبد لطفی پور یکی از کادر های بلندپایه آن حزب در کردستان و نیز تارنمای آن حزب از پاکسازی آذربایجان غربی و کرد بودن آن دیار سخن گفت: «چنانکه میدانیم شهر ماکو همچون برخی از دیگر شهرهای کردستان مانند اورمیه - نقده - میاندوآب - سلماس و.... بافت جمعیتی آن از ترکیب دو ملت کرد وترک به وجود آمده است. همچنانکه جمعیت کرکوک در کردستان جنوبی را کرد وترک وعرب تشکیل می دهند. اما واقعیت این است که کرکوک شهری کردستانی است به همین صورت ماکو - ارومیه - نقده - میاندوآب - سلماس و..... هم شهرهای کردستانی هستند این واقعیت مناقشه بردار نیست. تظاهرات وقیام ملی اخیر کردها در ماکو سند غیرقابل انکاراثبات این واقعیت می باشد. این شهرها هر چند که ساکنان ترک زبان هم داشته باشند اما سرزمین کرد هستند وترکها در آنجا مهمانند وقابل احترام وباید با انها محترمانه رفتار نمود. همچون اقلیتی ساکن این سرزمین اند. در سرزمین کردها به سر می برند. براین مسأله هیچ ایرادی نیست»
رهبری حزب دموکرت کردستان را کمیته مرکزی تشکیل می‌دهد که در حال حاضر ۲۳ عضو اصلی و ۱۲ عضو علی‌البدل دارد. کمیته مرکزی در بین اعضا خویش ۷ نفر را به عنوان دفتر سیاسی برگزیده است که دبیر کل حزب مصطفی هجری نیز جزو این عده است.
پس از روی کار امدن مصطفی هجری در کنگرهٔ سیزدهم، این حزب در سال ۲۰۰۴ شعار خود را از «دموکراسی برای ایران، خودمختاری برای کردستان» به «ایران فدرال و دموکرات» تغییر داد. اخرین عمل سیاسی این حزب همکاری مستقیم با امریکا و طرح فدرالیسم برای ایران با همکاری مایکل لدین تحلیل گر محافظه کار انستیتوی انترپرایز آمریکا میباشد. مصطفی هجری دبیر این حزب دومین دورهٔ انتخاب شدن بوش به ریاست جمهوری آمریکا را تبریک گفت که این امر انتقادهایی را برگزید.
اظهارات پی در پی مسئولان حزب دموکرات کردستان ایران مبنی بر اینکه ارومیه و ماکو ونقده وخوی...جزو سرزمین کردستان محسوب میشوند، و از جمله مصاحبه آقای رامبد لطفی پوری از مسئولان حزب با نشریه کردستان، که با گشاده دستی تمام و با مصاحبه‌ای کوتاه، شهرهای نقده، سلماس و قوشاچای (میاندوآب) و ارومیه را ضمیمه کردستان کرده‌اند و باکرکوک مقایسه کرده و ترک‌ها را نیز مهمانان آن شهرها خوانده‌اند موجب بروز انتقادات شدیدی از این حزب شده‌است.
آقای هجری در سخنرانی خود در کنفرانس استقلال کرد، رسما اعلام کرد که:
«حزب دموکرات کردستان ایران هیچگاه استقلال کردستان را به عنوان یکی از اشکال حق تعیین سرنوشت نه تنها رد نکرده بلکه از آن به عنوان حق مسلم و مشروع ملت کرد در همه بخشهای کردستان یاد کرده است». مراد ایشان از همه بخش های کردستان نیز همان نقشه «الکردستان الکبری» بارزانی است که در برگیرنده بخش بزرگی از آذربایجان و لرستان و تمامی کرمانشاهان و ایلام است. دو ماه پس از سخنرانی دبیرکل، رامبد لطفی پور یکی از کادر های بلندپایه آن حزب در کردستان و نیز تارنمای آن حزب از پاکسازی آذربایجان غربی و کرد بودن آن دیار سخن گفت: «چنانکه میدانیم شهر ماکو همچون برخی از دیگر شهرهای کردستان مانند اورمیه - نقده - میاندوآب - سلماس و.... بافت جمعیتی آن از ترکیب دو ملت کرد وترک به وجود آمده است. همچنانکه جمعیت کرکوک در کردستان جنوبی را کرد وترک وعرب تشکیل می دهند. اما واقعیت این است که کرکوک شهری کردستانی است به همین صورت ماکو - ارومیه - نقده - میاندوآب - سلماس و..... هم شهرهای کردستانی هستند این واقعیت مناقشه بردار نیست. تظاهرات وقیام ملی اخیر کردها در ماکو سند غیرقابل انکاراثبات این واقعیت می باشد. این شهرها هر چند که ساکنان ترک زبان هم داشته باشند اما سرزمین کرد هستند وترکها در آنجا مهمانند وقابل احترام وباید با انها محترمانه رفتار نمود. همچون اقلیتی ساکن این سرزمین اند. در سرزمین کردها به سر می برند. براین مسأله هیچ ایرادی نیست»
انشعاب در حزب دمکرات کردستان ایران
دبیرکل قبلی حزب دمکرات کردستان ایران همراه با چندین تن از اعضای با سابقه و رهبری حزب در تاریخ ۱۶٫۱۲٫۲۰۰۶اعلام کردند که راه خود را از راه اکثریت کومیته مرکزی منتخب کونگره سیزدهم حزب جدا و از این تاریخ به بعد با نام حزب دموکرات کردستان که نام سابق حزب نیز هست فعالیت خواهند کرد عبدالله حسن زاده[۳]، روز پنج شنبه هفتم دسامبر ۲۰۰۶ به خبرگزاری فرانسه گفته‌است که انشعاب او وهم حزبی‌هایش به صلح آمیز و بدون هرگونه درگیری انجام شده‌است. آقای حسن زاده که در کوی کردستان به سر می‌برد می‌گوید در دو سال گذشته بحث اصلی در درون حزب، پیرامون اصلاح ساختار رهبری جمعی حزب بود و به دلیل عدم رسیدگی به خواست هایمان، به این نتیجه رسیدیم که این تصمیم را بگیریم. حزب دمکرات کردستان می‌گوید علت انشعاب، اختلاف بر سر مساله رهبری حزب بود. در همین زمینه، کمیته مرکزی حزب دمکرات کردستان در اطلاعیه‌ای گفته‌است میانجی گری‌های حزب دمکرات کردستان عراق و اتحادیه میهنی کردستان عراق در ترغیب اکثریت کومیته مرکزی به اجرای قوانین حزب بی نتیجه بوده‌است. عبدالله حسن زاده گفته‌است که: من به اسلحه باوری ندارم. دیگر دوران آن تمام شد و حال فقط برای هراس از حمله و تهاجم و همان حس ناامنی و دغدغه از هجوم، سلاح داریم و زمین نگذاشته‌ایم... و اگر شد، بدون اسلحه و دفاع چه کنیم؟... تسلیم که نمی‌خواهیم بشویم، باید مردانه مقاومت کرد و در این سن ۶۸ سالگی هم خود حاضرم که برای اعتقادم بجنگم... بدا به احوال کسی که از کشوری خارجی بخواهد که وطنش را برایش اشغال کند و حکومتش را تغییر دهد !... من هر روز عراق را می‌بینم و هرگز حاضر نیستم که چنین بلایی سر کشورم بیاید و ایران به چنین حال و روزی مانند عراق بیافتد تار و پود ملت ایران را همگان تشکیل داده‌اند «فارس و ترک و کرد و لر و بلوچ و عرب و ارمنی و گیلکی و...» و نمی‌شود یکی را ملت نامید و دیگری را زیر مجموعه آن ملت!... و باید به این امر دقت کرد".
دبیرکل قبلی حزب دمکرات کردستان ایران همراه با چندین تن از اعضای با سابقه و رهبری حزب در تاریخ ۱۶٫۱۲٫۲۰۰۶اعلام کردند که راه خود را از راه اکثریت کومیته مرکزی منتخب کونگره سیزدهم حزب جدا و از این تاریخ به بعد با نام حزب دموکرات کردستان که نام سابق حزب نیز هست فعالیت خواهند کرد عبدالله حسن زاده[۳]، روز پنج شنبه هفتم دسامبر ۲۰۰۶ به خبرگزاری فرانسه گفته‌است که انشعاب او وهم حزبی‌هایش به صلح آمیز و بدون هرگونه درگیری انجام شده‌است. آقای حسن زاده که در کوی کردستان به سر می‌برد می‌گوید در دو سال گذشته بحث اصلی در درون حزب، پیرامون اصلاح ساختار رهبری جمعی حزب بود و به دلیل عدم رسیدگی به خواست هایمان، به این نتیجه رسیدیم که این تصمیم را بگیریم. حزب دمکرات کردستان می‌گوید علت انشعاب، اختلاف بر سر مساله رهبری حزب بود. در همین زمینه، کمیته مرکزی حزب دمکرات کردستان در اطلاعیه‌ای گفته‌است میانجی گری‌های حزب دمکرات کردستان عراق و اتحادیه میهنی کردستان عراق در ترغیب اکثریت کومیته مرکزی به اجرای قوانین حزب بی نتیجه بوده‌است. عبدالله حسن زاده گفته‌است که: من به اسلحه باوری ندارم. دیگر دوران آن تمام شد و حال فقط برای هراس از حمله و تهاجم و همان حس ناامنی و دغدغه از هجوم، سلاح داریم و زمین نگذاشته‌ایم... و اگر شد، بدون اسلحه و دفاع چه کنیم؟... تسلیم که نمی‌خواهیم بشویم، باید مردانه مقاومت کرد و در این سن ۶۸ سالگی هم خود حاضرم که برای اعتقادم بجنگم... بدا به احوال کسی که از کشوری خارجی بخواهد که وطنش را برایش اشغال کند و حکومتش را تغییر دهد !... من هر روز عراق را می‌بینم و هرگز حاضر نیستم که چنین بلایی سر کشورم بیاید و ایران به چنین حال و روزی مانند عراق بیافتد تار و پود ملت ایران را همگان تشکیل داده‌اند «فارس و ترک و کرد و لر و بلوچ و عرب و ارمنی و گیلکی و...» و نمی‌شود یکی را ملت نامید و دیگری را زیر مجموعه آن ملت!... و باید به این امر دقت کرد".
رابطه با سایر جریان‌ها
حزب دموکرات کردستان ایران در تاریخ خود با جریانات مختلفی رابطه‌های مختلفی داشته‌است. در زمان جمهوری مهاباد این حزب رابطهٔ حسنه‌ای با فرقه دموکرات آذربایجان داشت. پس از جمهوری مهاباد میان حزب دمکرات کردستان و حزب توده ایران تا کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ وحدت تشکیلاتی وجود داشت.
بعد از شکست جمهوری مهاباد، سطح رشد و تنزل جنبش کردها، به سطح اختلاف میان روابط ایران و عراق بستگی پیدا کرد. در آن زمان مرکز حزب دمکرات کردستان ایران به عراق انتقال یافت. در زمان عبدالرحمان قاسملو روابط بین حزب دمکرات کردستان با حزب بعث عراق به سطح همکاری رسید.
در دورهٔ جنگ مشترک علیه جمهوری اسلامی این حزب گاها با کومه‌له مشارکت‌هایی داشت اما نهایتا به درگیری‌هایی نظامی با این سازمان کشیده شد جنگ کومله و حزب دموکرات کردستان ایران (دهه ۶۰) که اوج آن جنگ این دو نیرو با هم در اواسط دههٔ ۶۰ بود. (بعدا هر دو نیرو از ایجاد درگیری بین همدیگر «احساس تاسف» کرده‌اند).
در زمان جنگ ایران و عراق نیروهای این حزب در کردستان عراق مستقر بودند و با این دولت علیه ایران متحد شدند و با دریافت پول و اسلحه از عراق با ارتش ایران در زمان جنگ ایران و عراق جنگیدند.
این حزب ابتدا با سازمان مجاهدین خلق همکاری‌هایی داشت و حتی عضو شورای ملی مقاومت بود اما نهایتا با آن جریان اختلاف پیدا کرد و توسط مجاهدین از شورای ملی مقاومت «بیرون شد».
حزب دموکرات کردستان ایران در تاریخ خود با جریانات مختلفی رابطه‌های مختلفی داشته‌است. در زمان جمهوری مهاباد این حزب رابطهٔ حسنه‌ای با فرقه دموکرات آذربایجان داشت. پس از جمهوری مهاباد میان حزب دمکرات کردستان و حزب توده ایران تا کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ وحدت تشکیلاتی وجود داشت.
بعد از شکست جمهوری مهاباد، سطح رشد و تنزل جنبش کردها، به سطح اختلاف میان روابط ایران و عراق بستگی پیدا کرد. در آن زمان مرکز حزب دمکرات کردستان ایران به عراق انتقال یافت. در زمان عبدالرحمان قاسملو روابط بین حزب دمکرات کردستان با حزب بعث عراق به سطح همکاری رسید.
در دورهٔ جنگ مشترک علیه جمهوری اسلامی این حزب گاها با کومه‌له مشارکت‌هایی داشت اما نهایتا به درگیری‌هایی نظامی با این سازمان کشیده شد جنگ کومله و حزب دموکرات کردستان ایران (دهه ۶۰) که اوج آن جنگ این دو نیرو با هم در اواسط دههٔ ۶۰ بود. (بعدا هر دو نیرو از ایجاد درگیری بین همدیگر «احساس تاسف» کرده‌اند).
در زمان جنگ ایران و عراق نیروهای این حزب در کردستان عراق مستقر بودند و با این دولت علیه ایران متحد شدند و با دریافت پول و اسلحه از عراق با ارتش ایران در زمان جنگ ایران و عراق جنگیدند.
این حزب ابتدا با سازمان مجاهدین خلق همکاری‌هایی داشت و حتی عضو شورای ملی مقاومت بود اما نهایتا با آن جریان اختلاف پیدا کرد و توسط مجاهدین از شورای ملی مقاومت «بیرون شد».
کنگره‌های حزب دموکرات کردستان
حزب دموکرات کردستان تاکنون سیزده بار کنگره حزبی برگذار نموده است:
کنگره اول ۱۹۴۵
کنگره دوم ۱۹۴۶
کنگره سوم ۱۹۷۳
کنگره چهارم ۱۹۸۰
کنگره پنجم ۱۹۸۱
کنگره ششم ۱۹۸۴
کنگره هفتم ۱۹۸۵
کنگره هشتم ۱۹۸۸
کنگره نهم ۱۹۹۲
کنگره دهم ۱۹۹۵
کنگره یازدهم ۱۹۹۷
کنگره دوازدهم ۲۰۰۰
کنگره سیزدهم ۲۰۰۴
در کنگره بیستم بین‌الملل سوسیالیست که طی روزهای ۹ تا ۱۱ سپتامبر ۱۹۹۶ در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک برگذار شد، حزب دموکرات کردستان ایران به عنوان عضو بین‌الملل سوسیالیست پذیرفته شد
حزب دموکرات کردستان تاکنون سیزده بار کنگره حزبی برگذار نموده است:
کنگره اول ۱۹۴۵
کنگره دوم ۱۹۴۶
کنگره سوم ۱۹۷۳
کنگره چهارم ۱۹۸۰
کنگره پنجم ۱۹۸۱
کنگره ششم ۱۹۸۴
کنگره هفتم ۱۹۸۵
کنگره هشتم ۱۹۸۸
کنگره نهم ۱۹۹۲
کنگره دهم ۱۹۹۵
کنگره یازدهم ۱۹۹۷
کنگره دوازدهم ۲۰۰۰
کنگره سیزدهم ۲۰۰۴
در کنگره بیستم بین‌الملل سوسیالیست که طی روزهای ۹ تا ۱۱ سپتامبر ۱۹۹۶ در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک برگذار شد، حزب دموکرات کردستان ایران به عنوان عضو بین‌الملل سوسیالیست پذیرفته شد
رهبران حزب دموکرات کردستان ایران
قاضی محمد
احمد توفیق
دکتر عبدالرحمان قاسملو
صادق شرفکندی
عبدالله حسن‌زاده
مصطفی هجری
قاضی محمد
احمد توفیق
دکتر عبدالرحمان قاسملو
صادق شرفکندی
عبدالله حسن‌زاده
مصطفی هجری
منبع:
چهل سال مبارزه در راه آزادی. چاپ دوم. ۱۳۶۷
۵۰ سال در راه مبارزه. ۱۳۸۴
عبدالله حسن زاده: دوران ما تمام شد.
مصاحبه رامبد لطفی پوری با نشریه کردستان، ارگان مطبوعاتی حزب دموکرات کردستان ایران
چهل سال مبارزه در راه آزادی. چاپ دوم. ۱۳۶۷
۵۰ سال در راه مبارزه. ۱۳۸۴
عبدالله حسن زاده: دوران ما تمام شد.
مصاحبه رامبد لطفی پوری با نشریه کردستان، ارگان مطبوعاتی حزب دموکرات کردستان ایران
پستها
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر